ब्रह्म कमळ फूल हे एक अद्भुत फूल आहे. असे बोलले जाते की हे फूल वर्षातून एकदाच फूलत असते. त्याची फुले ऑगस्ट आणि सप्टेंबर मध्ये फुलतात आणि ती सुद्धा 4 किंवा 5 तास. मुख्यतः हे फक्त हिमालयीन राज्यांमध्ये आढळते, परंतु आजकाल लोकांनी ते घरी त्यांच्या घराच्या अंगणात देखील वाढवायला सुरुवात केली आहे.
ब्रह्म कमळ हे विशेषतः उत्तराखंड राज्यातील फूल आहे. त्यांच्या फुलांची लागवडही येथे केली जाते. उत्तराखंड मध्ये, हे विशेषतः पिंडारी ते चिफला, रूपकुंड, हेमकुंड, ब्रजगंगा, व्हॅली ऑफ फ्लॉवर्स, केदारनाथ पर्यंत आढळते. भारताच्या इतर भागांमध्ये हिमाचलमधील दुधफूल, काश्मीरमधील गलगल आणि उत्तर-पश्चिम भारतातील बरगंडटोगेस अशा अनेक नावांनी ओळखले जाते.
वर्षातून एकदा फुलणारे गुल बकावली कधीकधी चुकून ब्रह्मा कमल समजले जाते. असे मानले जाते की त्याच्या पाकळ्यांमधून अमृताचे थेंब टपकतात. त्यातून बाहेर पडणारे पाणी प्यायल्याने थकवा संपतो. जुनाट (डांग्या) खोकल्याचा उपचार करण्यासाठी देखील याचा वापर केला जातो. हे कर्करोगासह अनेक धोकादायक आजारांवर उपचार करते.
हे फूल तलाव किंवा पाण्याजवळ नाही तर जमिनीत वाढते. ब्रह्म कमळ यांना ससोरिया ओबिलाता असेही म्हणतात. त्याचे शास्त्रीय नाव ‘Epithylum oxypetalum’ असे आहे. यात अनेक औषधी गुणधर्म आहेत. वैद्यकीय वापरामध्ये या फुलाचे सुमारे 174 फॉर्म्युलेशन सापडले आहेत. वनस्पतिशास्त्रज्ञांना या दुर्मिळ फुलाच्या 31 प्रजाती सापडल्या आहेत.
पौराणिक श्रद्धा अशी आहे की ब्रह्म कमळ हे भगवान शिवचे सर्वात प्रिय फूल आहे. केदारनाथ आणि बद्रीनाथ मंदिरांमध्ये मूर्तींवर फक्त ब्रह्मा कमळ अर्पण केले जाते. अशी आख्यायिका आहे की जेव्हा भगवान विष्णू हिमालयीन प्रदेशात आले, तेव्हा त्यांनी भोलेनाथला 1000 ब्रह्मा कमळ अर्पण केले, त्यापैकी एक फूल गळून पडले.
मग भगवान विष्णूने फुलाच्या रूपात भोलेनाथला आपला एक डोळा अर्पण केला होता. तेव्हापासून भोलेनाथचे एक नाव कमलेश्वर होते आणि भगवान विष्णूचे नाव कमल नयन होते. या दिवसांपासून हिमालयीन प्रदेशात ब्रह्मा कमल विविध ठिकाणी फुलू लागले आहेत. म्हणूनच असे म्हटले जाते की केदारनाथमध्ये ब्रह्मा कमळाचे फूल विशेष दिवसांवर अर्पण केल्याने शिव प्रसन्न होतात आणि व्यक्तीची इच्छा पूर्ण करतात.
जर हा लेख आवडला असेल तर तुमच्या मित्र-मैत्रिणींना शेअर करायला विसरू नका. तसेच अशाच प्रकारच्या अनेक नवनवीन प्रकारच्या माहितीसाठी आमच्या फेसबुक पेज ला लाईक करायला विसरु नका.
टीप : वर दिलेली माहिती सामाजिक आणि धार्मिक मान्यतेच्या आधारावर दिलेली आहे. यामागे कोणतीही अंध श्रद्धा पसरवण्याचा किंवा त्यास वाढ देण्याचा उद्देश्य नाही. त्यामुळे कोणीही तसा गैरसमज करून घेऊ नये.
